Της Ελίνας Σταματίου
Αφού θέλετε να μιλήσουμε για ελευθερίες, ας μιλήσουμε για ελευθερίες.
Πράγματι θα μας έλεγα τυχερούς, γιατί ζούμε σε μία συντεταγμένη νομικά χώρα που κινείται και αναπνέει κάτω από τη σκέπη θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Και λέω τυχεροί, γιατί εκεί έξω, δυστυχώς, υπάρχουν λαοί που δεν έχουν αυτή την «πολυτέλεια».
Νιώθω λοιπόν ευλογημένη και τυχερή που μπορώ να ορκίζομαι στον Χριστό, να προσκυνώ τον Αλλάχ ή να μην πιστεύω σε τίποτα και σε κανένα.
Που μπορώ να εκφέρω τον πολιτικό μου λόγο και να τοποθετούμαι κομματικά, χωρίς τον φόβο να εγκλειστώ σ’ ένα μπουντρούμι και να βασανιστώ μέχρι θανάτου για τα πιστεύω μου.
Που μπορώ να αγαπάω ελεύθερα έναν άνδρα, όσο ελεύθερα θα μπορούσα να αγαπήσω και μία γυναίκα και να μην με δαχτυλοδείχνουν σαν μίασμα της κοινωνίας.
Θα μπορούσα να παραθέσω πολλούς λόγους για τους οποίους νιώθω τυχερή, αλλά για να μην γίνομαι κουραστική θα σταματήσω εδώ και θα σας πω γιατί ΔΕΝ νιώθω τυχερή.
Δεν νιώθω τυχερή γιατί κάποιοι επιμένουν να ταυτίζουν την ελευθερία με την ασυδοσία και την δημοκρατία με δικαιώματα και καθόλου υποχρεώσεις.
Δεν θα μπω στη διαδικασία να πω τι είναι τέχνη και τι όχι, γιατί –ομολογώ- δεν έχω τις ανάλογες γνώσεις για να το κάνω. Αυτό όμως που γνωρίζω σίγουρα είναι τι δικαιούμαι και τι όχι. Τι όρια μου έχει θέσει ο ανώτατος νόμος του κράτους, το Σύνταγμα, και μέχρι πού μπορώ να απλώσω το χέρι μου.
Να θυμίσω λοιπόν, πως ανάμεσα στα πολλά δικαιώματα που απολαμβάνουμε ως πολίτες αυτού του κράτους, εκτός από το δικαίωμα της έκφρασης, είναι κι αυτό της ανεξιθρησκίας. Το να μπορεί δηλαδή ο καθένας να πιστεύει όπου και ό,τι θέλει και το πιστεύω του αυτό να το εκφράζει ελεύθερα και να γίνεται ΣΕΒΑΣΤΟ απ’ όλους.
Η ελευθερία σε οποιαδήποτε δυναμική κι αν μεταφράζεται –πολιτική, κοινωνική, σεξουαλική, θρησκευτική- δεν σημαίνει και δικαίωμα σε αυτόν που την ασκεί, να μπαίνει στα συνταγματικά χωράφια των δικαιωμάτων των άλλων και να αλωνίζει.
Όταν, λοιπόν, ανοίγω το Facebook και βλέπω φάτσα φόρα πίνακες να απεικονίζουν τον Θεό μου –τον οποιοδήποτε Θεό μου- με τζιν ή γυμνό ή ως οπαδό ποδοσφαιρικής ομάδας, τότε, ναι, κάπου έχει χαθεί το νόημα της ελευθερίας και κάποιος έχει αρχίσει πράγματι να καταπατά τα χωράφια των δικών μου ελευθεριών.
Αν όντως δεχθούμε ότι η ελευθερία της έκφρασης μέσω της Τέχνης δεν έχει όρια, τότε κι ο ζωγράφος που αύριο θα ζωγραφίσει σε πρόστυχες περιπτύξεις την μητέρα του τάδε ή του δείνα και θα αναρτήσει σε δημόσια θέα τα έργα του, αμφότεροι να μην διαμαρτυρηθούν, γιατί αυτό γίνεται στο όνομα της Τέχνης και ο ζωγράφος έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει. Κάτι τέτοιο όμως ακόμη και στη θεωρία φαντάζει παράλογο, όσο παράλογο θα ήταν και να δεχθούμε πως αυτός που βγαίνει στους δρόμους γυμνός δεν θα πρέπει να συλληφθεί για προσβολή της δημοσίας αιδούς γιατί πολύ απλά ασκεί το δικαίωμα της έκφρασής του και κατ’ επέκταση του να ντύνεται όπως γουστάρει ή να μην ντύνεται καθόλου.
Και για να κλείσουμε το θέμα κάπου εδώ…το «δεν έχω όρια στη δουλειά μου» δεν είναι απάντηση κύριε Καθηγητά. Όλα έχουν όρια. Ακόμη κι η έσχατη μορφή επιβολής του ανθρώπινου είδους, ο πόλεμος, ακόμη κι αυτός έχει όρια και οι ηττημένοι του έννομα δικαιώματα.
Δυστυχώς, η Δημοκρατία από καταβολής της, δοκιμαζόταν πάντα από τον ίδιο ύπουλο εχθρό, αυτόν της αντίληψης ότι τα δώρα ελευθερίας που εμπεριέχει ως έννοια και ως πολιτική πραγματικότητα, δεν αντικατοπτρίζουν παρά μόνο δικαιώματα. Τα δικαιώματα ωστόσο, θεμελιώνονται, συνυπάρχουν και συμπορεύονται πάντα από υποχρεώσεις και κανένα από τα δύο δεν είναι αυθύπαρκτο. Όταν θα είμαστε σε θέση να το αντιληφθούμε αυτό, τότε θα είμαστε και σε θέση να απολαμβάνουμε, όχι επίπλαστα κατασκευάσματα Δημοκρατίας με κρυμμένα πολλές φορές ψήγματα φασισμού, αλλά αληθινή Δημοκρατία και ισοπολιτεία. Τότε ίσως και το Πολίτευμα αυτό πάρει επιτέλους τη θέση που του αξίζει, ως το καλύτερο όλων, και όχι απλώς ως το λιγότερο προβληματικό.
Loading ...
